Ինչպես եղավ, մի օր այդ սիրուն մանուկը վազելով թիթեռնիկի հետևից, հեռացավ ջրաղացից, ընկավ մացառների մեջ, անցավ ձորակից ձորակ, կորցրեց ջրաղացի շավիղը ու գնաց, գնաց, հասավ մեծ ճանապարհին, նստեց եզերքին ու լաց եղավ:
Անցավ մի քարավան. մի ուղևոր տեսավ լացող մանուկին, խղճաց, վեր առավ և իր հետ տարավ:
Մանուկը մեծացավ, դարձավ մի շնորհալի երիտասարդ:
Ամենքը սիրում էին նրան և ուրախանում նրա վրա, բայց նա տխուր էր, միշտ տխուր:
Երբ երեկոները մենակ նստում էր իրենց շքեղ պատշգամբում, որի շուրջը բացվում էր պարտեզը հովասուն ծառերով և կարկաչուն շատրվաններով՝ նրա հոգին սլանում էր մի ուրիշ վայր, որ հեռավոր երազի պես մեկ երևում էր, մեկ չքանում…Երևում էր մի խեղճ ջրաղաց զմրուխտյա գետակի վրա, որ օր ու գիշեր մանկության պես սիրուն մի հին հեքիաթ էր պատմում, տեսնում էր երկու հարազատ դեմքեր՝ նստած կանաչ ուռենու տակ. մեկը մտքի մեջ ընկած չիբուխ է ծխում, միուսը արցունքոտ աչքերեվ նայում է հեռուն:
-Ինչ՞ու ես տխուր, իմ որդի, -ասում էր հարուստ հայրը նրան.- ի՞նչդ է պակաս, թե սեր ունիս մի աղջկա, հայտնիր, թե չէ, ի՞նչ կա…
Եվ խնջույք էր սարքել բարի հայրը որդուն ուրախացնելու համար. դահլիճները լուսավորված էին ջահերով. նազելի աղջիկները շրջապատել էին երտասարդին, խոսում ու ծիծաղում էին:
Եվ երիտասարդը մի օր զգույշ դուրս ելավ դահլիճից, անհայտացավ խավարի մեջ ու էլ չվերադարձավ:
Նա գնաց, շրջեց, թափառեց շատ ու շատ տեղեր, հարցուփորձ արավ և մի օր վերջալույսի շողերի տակ տեսավ զմրուխտյա գետակի վրա մի խեղճ ջրաղաց: Տեսավ՝ ջրաղացին կռնակը տվել է մի հին խրճիթ, որի բուխարիկից մարմանդ ծուխ է ելնում:
Մոտեցավ խրճիթին, կամացուկ նայեց լուսամուտից ներս. նստել էր մի ալևոր մարդ և մտախոհ չիբուխ էր ծխում. մի երերուն պառավ ցամաքած ձեռքերով սեղան էր փռում:
Երբ նրանք հացի նստեցին, պառավը վերցրեց մի կտոր հաց ու ասավ.
-Այս էլ որդուս բաժինը:
-Ա՜յ կնիկ, այս քանի տարի է, միշտ էլ որդուս բաժինն ես պահում ու առավոտյան անծանոթ անցորդներին տալիս… Հե՜յ մեր որդին էլ չի գա:
-Ա՜յ մարդ, Աստված գիտե, մեր որդին հիմի որ պատի տակ է կուչ եկել, ուրիշի մոր ձեռքին է նայում, կարելի է այն մոր տղան էլ հեռու տեղ է, ու ես նրան իմ որդու բաժինն եմ տալիս:
Այդ միջոցին ներս ընկավ որդին, գրկեց մորն ու հորը, համբուրեց և լացեց:
Ա՛հա , մեր որդին,- բացականչեցին ծերունիները և գրկեցին իրենց կորած որդուն և լաց եղան:
Օջախի մեջ կարմիր կրակը ուրախ-ուրախ թևին է տալիս, պայծառ ու տաք ժպիտով լցնում է երջանիկ խրճիթը: Ջրաղացը անուշ-անուշ մտմտալով, մանուկ օրերից մի հեքիաթ է պատմում՝ մանկության պես սիրուն, մանկության պես ոսկի…Հարցեր և առաջադրանքներ
Հարցերին պատասխանել ամբողջությամբ:
1.Տեքստում վարդագույնով գրված բառերը դու՛րս գրիր և բացատրի՛ր օնլայն բառարանի օգնությամբ:
թիկն տալ -թիկնել,թիկունքով հենվել մի բանի:
սոսափել –շնկշնկալ, սվսվալ, մեղմ ու հաճելի ձայնով երգել, շշնջալ:
Ընկեր Ծաղիկ, տեքստում երևի սխալ կա, գրված է սոսՈփել բառը, բայց բառարանում գտա, որ ճիշտը սոսԱփելն է։
մտմտալ – մտորել, մի բանի մասին շատ մտածել: Մի բանի մասին հոգալ՝ հոգ տանել
Ընկեր Ծաղիկ, այստեղ տեքստում մտմտալ բառը ա՞յլ իմաստ ունի։
մացառ – մացառի, փշոտ թփաբույսշավիղ – նեղ ճանապարհ, արահետ, կածան:
ջահ – լուսավորման կախովի հարմարանք՝ մի քանի կամ բազմաթիվ մոմակալներով կամ լամպերի տեղերով:
դահլիճ – մասսայական հավաքույթների՝ ժողովների ևն համար կառուցված մեծ սրահ, ընդարձակ սենյակ մասնավոր տներում՝ հանդիսավոր ընդունելության՝ ճաշկերույթի համար։
ընկեր Ծաղիկ ջան կար մի սխալ գրած էր դալիճ բայց պետք է լիներ դաՀլիճ։
խավար – լույսի բացակայություն, բացարձակ մթություն:
վերջալույս – արևը մայր մտնելու և մթնշաղն իջնելու պահը:
զմրուխտյա – զմրուխտից պատրաստած, զմրուխտի նման կանաչ:
կռնակ – մարմնի ետևի մասը՝ ուսերից մինչև մեջքը, թիկունք, մեջք:
բուխարիկ – վառարանի ծխնելույզ պատի միջով և երդիկում:
մարմանդ – մեղմ, հանդարտ, թույլ, ոչ բորբոքուն:
ալևոր – ծեր, ծերունի:
մտախոհ – մտածմունքների մեջ սուզված, մտազբաղ։
երերուն – տարուբերվող, տատանվող, անվճռական, անհաստատ, թույլ, խախուտ:
2. Ո՞վ է «Երջանիկ խրճիթը» ստեղծագործության հեղինակը։
«Երջանիկ խրճիթը» ստեղծագործության հեղինակը Ղազարող Աղայանն է։
3. Կարմիրով նշված բառերի հակառակ իմաստով բառերը գտեք:
սիրուն – տգեղ
մեղմ – խիստ
հին – նոր
հեռացավ – մոտիկացավ
մեծ – փոքր
մեծացավ – փոքրացավ
շնորհալի – անշնորք
տխուր – ուրախ
շքեղ – անշուք
հեռու – մոտիկ
հարուստ – աղքատ
բարի – չար
զգույշ – անզգույշ
ընկեր Ծաղիկ ջան տեքստում գրված է զգուշ բայց ճիշտը զգույշն է։
4. Քեզ ի՞նչ սովորեցրեց այս առակը:
Այս հեքիաթը ինձ սովորեցրեց, որ երբեկ չի կարելի մոռանալ սեփական ծնողներին, թեկուզ և իրենք աղքատ լինեն, իսկ դու լինես հարուստ։
ՌՈՒԲԵՆ ՇԱՀՎԵՐԴՅԱՆ 