ՌՈՒԲԵՆ ՇԱՀՎԵՐԴՅԱՆ

1․ Պինդ վիճակից նյութի անցումը հեղուկ վիճակի կոչվում է հալում, իսկ հակառակ պրոցեսը՝ ………….. կամ պնդացում: Պատ․՝ սառեցում

2․ Ինչպիսի՞ արտադրություններում է օգտագործվում այս երևույթը։

Օրինակ՝ պաղպաղակ պատրաստելիս։

3․ Տանը, բակում կատարե՛ք այս երևույթը բացահայտող փորձ, տեսանկարահանե՛ք, հղումն ուղարկե՛ք։

Ջուրը լցրեցի սառույց պատրաստելու տարայի մեջ և դրեցի սառնարանում։ Ջուրը սառեց և դարձավ սառույց։

4․ Վերցրե՛ք մի կտոր ձյուն (պինդ) կամ սառույց, կշռեք։ Կշռելուց հետո հալեցրեք և որոշեք ծավալը (օգտագործի՛ր տանը, խոհանոցում գտնվող չափիչ տարաները` կաթի շիշ, ապակե տարա, չափիչ բաժակ և այլն):

Ես վերցրեցի մի քիչ ձյուն, կշռեցի կշերhttps://www.youtube.com/watch?v=Mao8xoXprccքով, 50 գրամ էր։ Ձյունը հալեցրեցի և չափեցի ծավալը չափիչ գդալով։ Ջրի ծավալը 50 մլ էր։ Ես հասկացա, որ ջրի 1 գրամը ունի 1 միլլիլիտր ծավալ։

5․ Խոշորացույցով ուսումնասիրե՛ք ձյան փաթիլը և գծագրեք-նկարե՛ք։

Ձյան փաթիլները շատ գեղեցիկ են և ունեն սիմետրիկ ձև։

6. Սառնարանում դրե՛ք որևէ տարա (ապակուց), հետո հանե՛ք սառնարանից, նկարագրե՛ք երևույթը, ինչ տեղի ունեցավ…։ Սառը բաժակը երբ հանեցինք սառնարաից, օդի մեջ առկա ջրի գոլորշին նստեց սարը բաժակի վրա և բաժակը այլևս թափացիկ չէ։ Եթե անյենք լույսի տակ, ապա տարբեր կարելի է տեսնել նախշեր։

Բաժակը պատվեց մշուշով, քանի որ օդում գտնվող գոլորշին հանդիպելով սառը բաժակին նստեց բաժակի պատերին և սառեց։ Երբ բաժակը երկար մնաց տաք սենյակում, սառույցը հալվեց և բաժակը թրջվեց։

7. Թվարկի՛ր պինդ տեղումների տեսակները։

Ձյուն և կարկուտ

Հարցերը կազմեց Իվետա Ջանազյանը:

Առաջարկություններ ֊ չկան

Երկուշաբթի, 18֊ը հունվարի

Մեք այսօր ընկույզներով տարբեր խաղեր էինք խաղացել։ Մենք պտտացնում էինք ընկույզնեերը և ում ընկույզը երկար պտտվեց, նա էլ կհաղթի։ Մենք նույնիսկ ընկույզները իրար դեմ դիմաց շարեցինք և սկսեցիք մրցել։ Ով իր ըկույզով խփեր հակառակորդի ըկույզին, նա կարող էր վերցնել այդ ըկույզը։ Հետո բոլոր տղաները կանգնեցին իրար կողքի և սկսեցին գլորել ըկույզները դեպի պատը, ում ընկույզը ամենա երկար ճանապարհն անցավ և արագ գլորվեց նա էլ հաղթում էր։

Մենք մի վատ բան էինք հիշում և ըկույզներով շխկշխկացում էինք, որպեսզի այդ տհաճ բանը հեռու գնա մեզանից։ Ես ցանկացա, որ կորոնավիրուսը անհետաանա երկրագնդից և ուժեղ շխկշխկացրեցի ընկույզներով։

Այսօր մենք նաև բարբառով հանելուկներ էինք գուշակում, բարբառով հանելուկները շատ հետաքրքիր էին, բայց ես համարյա բան չէի հասկանում ։)

Жила-была одна девочка. Её звали Энни. Ей было 12 лет. Она жила в большом замке со своими родителями. Её маму звали Анна, а папу Андрей. У мамы Энни была подруга, которая вечно всё портила. Её звали Алёна. Один раз Алёна пришла к Энни в гости, и их замок ей показался слишком скучным и она решила добавить немного волшебства. Алёна была волшебницей и из-за этого они никак не могли снять волшебство. Семья Энни поняла это только через день, когда Алёна ушла к себе домой. Когда Энни поняла, что с замком начали происходить странные вещи, например, стол начал танцевать или занавески начали мыть окна, её мама позвонила Алёне и сказала:

Continue reading “Энни в волшебном замке.”

Սովորաբար մենք շատ երկար էնք պատրաստվում Ամանորին, քանի որ դա մեր ամենասիրելի տոնն է։ Ես շատ եմ սիրում մասնակցել Ամանորյա գնումներին։ Ամեն տարի մենք գնում ենք մի քանի նոր խաղալիք և զարդարանքներ, դա ընտանեկան ավանդույթ է, բայց դա չի նշանակում, որ հին խաղալիքներով չեմ զարդարում տոնածառը։ Ես շատ եմ սիրում զարդարել տոնածառը և ամբողջ բնակարանը, մենք դա սովորաբար մայրիկիս հետ ենք անում։ Ամանորյա ավանդույթ է նաև նվերներ գնելը մեր հարազատների և բարեկամների բալիկների համար։ Քանի որ Ամանորը դա սուրբ և բարի տոն է, մենք նվերներ ենք գնում նաև այն բալիկների համար, ում մայրիկները և հայրիկները չեն կարող իրենց բալիկների համար շատ նվերներ գնել։ Ես ինքս եմ այդ նվերները փոստով ուղարկում և շատ եմ ուրախանում, որ երեխաները առանց նվեր չեն մնալու Ամանորին, չէ՞ որ Ձմեր պապիկը կարող է բոլորին չհասցնել նվերներ բաժանել։ Որքան էի ուրախացել, երբ անցյալ տարի Ամանորից հետո մի բալիկ ինձ պատասխան նամակ էր գրել և հյուր հրավիրել, դա Գառնիկն էր Լոռու մարզի Պրիվոլնոյե գյուղից։

Ամանորի գիշերը մենք գեղեցիկ սեղան էնք գցում, որտեղ հիմնականում հայկական ավանդական ուտեստներ են լինում, անպայման շատ աղանդեղեն և քաղցրավելիք է լինում, որպեսզի նոր տարին առատ լինի։ Երբ հեռուստացույցով հնչում են զանգերը մենք ընտանիքով հավաքվում ամանորյա սեղանի շուրջը և շնորհավորում իրար և ուրախ տարի ցանկանում։ Սովորաբար բոլոր պատուհաններից գեղեցիկ հրավառություններ են լինում, բայց այս տարի իհարկե շատ տխուր էր, որ ո՛չ հրավառություն կար, ո՛չ էլ ուրախ տրամադրություն, քանի որ անցյալ տարի մեր Հայաստանում պատերազմ էր եղել։

Continue reading “Կամրջելով իմ և ծնողներիս Ամանորը. նմանություններն ու տարբերությունները”

I am Edmon Saryan from Hadrud. Hadrud was one of the first places captured by Azerbaijan. I am only 16 years old. I had just started to study culinary arts at college in Stepanakert. But I was a student only for two weeks. On Monday I did not manage to go to college, because on Sunday morning the brutal battles started. I already understood from the sound of the shelling that it could only be war, and could be nobody but Azerbaijan. I was at home with my mother and brother. We stayed in Hadrud till 11 October. Then we came to Yerevan where we were hosted at this school.

Gurgen, my eldest brother, was in Stepanakert when the war broke out. He was working in the Armenia Hotel and he was also studying at the Institute of Applied Arts in Shushi. He stayed in Artsakh as a volunteer in the army and served on the front lines. He carried supplies for the soldiers and did many other jobs that he cannot tell us about. My family arrived in Yerevan after my father and brother returned from the front, but we want to go back. I am ready to go back any time I will be useful. We will always be ready to serve our native land.

Թարգմանություն

Ես Էդմոնդ Սարյանն եմ ՝ Հադրուդից: Հադրուդն Ադրբեջանի գրաված առաջին տարածքներից մեկն էր: Ես ընդամենը 16 տարեկան եմ: Նոր էի սկսել Ստեփանակերտի քոլեջում խոհարարական արվեստ սովորել, և ուսանող էի դարձել ընդամենը երկու  շաբաթ առաջ:  Երկուշաբթի ինձ չհաջողվեց քոլեջ հաճախել, քանի որ կիրակի առավոտյան սկսվեցին դաժան մարտերը: Հրետակոծության ձայներից արդեն հասկացա, որ դա կարող էր լինել միայն պատերազմ, և բացի Ադրբեջանից, ուրիշ ոչ ոք լինել չէր կարող:  Ես տանն էի՝ մորս ու եղբորս հետ: Մինչև հոկտեմբերի 11-ը մնացինք Հադրուդում: Հետո եկանք Երևան, որտեղ հյուրընկալվեցինք այս դպրոցում:

Իմ ավագ եղբայր Գուրգենը Ստեփանակերտում էր, երբ սկսվեց պատերազմը: Նա աշխատում էր «Արմենիա» հյուրանոցում, սովորում էր նաև Շուշիի Կիրառական արվեստի ինստիտուտում: Գուրգենը մնացել է Արցախում՝ որպես կամավոր և ծառայել առաջնագծում: Նա զինամթերք էր տեղափոխում և կատարում շատ այլ գործեր, որոնց մասին մեզ չի կարող ասել: Իմ ընտանիքը Երևանում է. հայրս ու եղբայրս ռազմաճակատից վերադարձել են, բայց մենք ուզում ենք վերադառնալ, ցանկացած պահի օգտակար լինել մեր հայրենիքին և  ապրել մեր հայրենի հողում:

Ես այնքան ուրախ եմ, որ հունվար ամսին մեր դպրոցում դասերի փոխարեն մենք ունենում ենք ձմեռային ճամբար։ Ճամբարում շատ լավ ժամանակ ենք անցկացնում և շատ տարբեր բաներ սովորում։

Հունվարի 11-15֊ի օրագիրը

Երկուշաբթի մենք տարբեր բարբառային հեքիաթներ քննարկեցինք։ Բարբառային հեքիաթերը շատ ծիծաղելի են հնչում, բայց կարդալը շատ դժվար է և հեքիաթերը անհասկանալի են։

Երեքշաթի օրը մեք տանից մրգեր բերեցիք և տարբեր բաներ սարքեցինք։ Ես և Հարութունը սարքեցինք մի հատ թագավոր․ գլուխը՝ խնձորից, թագը՝ նարնջից, ոտքերը և ձերքերը՝ բանանից։ Շատ հետաքրքիր մարդուկ ստացվեց։ Հետո մենք հաճույքով կերանք մեր թագավորին։ Բակից հավաքեցինք չորացած ծարի ճյուղեր և պատրաստեցինք մեր տոնական ծառը։

Չորեքշաբթի օրը իմ ամենալավ ընկերոջ՝ Հարութի ծնունդն էր և մեք իր ծնունդը դպրոցում տոնեցիք։ Մենք թխեցինք մի մեծ տարեգաթա և նրա մեջ դրեցինք մեկ հատ չամիչ։ Ում կտորի մեջ լինի չամիչը, նրան լավ տարի է սպասում։ Մենք սեղան գցեցինք, շնորհավորեցիք Հարութի ծնունդը և միասին կերանք տարեգաթան և շատ կոնֆետներ։ Հետո մենք ծիսական ծառի վրա կոնֆետներ և չրեր կախեցիք։ Մեք երազանք էինք պահում և ճյուղերին կոնֆետներ կախում։ Ինձ շատ դուր եկավ այդ ծիսակատարություը։

Հինգշաբթի օրը մեզ մոտ թեյախմություն էր։ Մենք տարբեր թեյեր խմեցինք և թխվածքաբլիթներ և կոնֆետներ կերանք։ Ես շատ հավանեցի մրգային թեյը։

Ուրաթ օրը մենք շատ հետաքրքիր նախագիծ ենք արել։ Մեք տարբեր ամսագրերից նկարներ ենք կտրտել և շատ ծիծաղելի ձևով կպցրել իրար, ստացել եք շատ ծիծաղելի դեմքեր։ Ես շատ հավաեցի այդ նախագիծը։

Жил-был один мальчик по имени Коля. Он был из бедной семьи и родители не могли ему купить подарок на Рождество. Коля решил сам сделать подарок и сказал себе:

– А что, если на Рождество я сделаю из бумаги одного дедушку, одетого в красную шубу и его внучку, одетую в синюю шубку? Будет с кем играть! Но было бы здорово, если бы фигурки ожили!

Он сделал обе фигурки из цветной бумаги и оставил на столе. Когда мальчик пошел спать, часы пробили 12, и произошло рождественское чудо – фигурки ожили! Когда утром мальчик проснулся и не нашел свои фигурки, он очень расстроился. Потом он случайно посмотрел под елку и увидел там огромный подарок. Мальчик сразу же понял, что этот подарок ему принесли его ожившие фигурки. Когда он посмотрел в окно, то увидел как на красивых санях умчались вдаль дедушка с внучкой, и так как на улице был сильный мороз и много снега, то мальчик назвал их дедушка Мороз и Снегурочка. После этого, каждый год он и ему подобные дети находили свои красивые подарки под елкой.

Մին պիծի ախճիգ հըվնդանում ա, տուս կյամ ծերքավ անում.

— Ա’րև, ա’րև, հիվանդ ըմ, եկ ինձ հետ խաղ ըրա:

Արևն ասում ա.

-Պիծի ախճիգ, ես շատ կործ օնիմ, կարում չըմ կյամ, իմ պիծի քվեր ղարկում ըմ, նհետը խաղ ըրա, լվըննական ըս:

Արևը մին ծաղեգ ա ղարկում` տեղեն, տղնածամ:

Ախճիգը էլ թողում չի քյընի, նհետը խաղ ա անում, լվանում: Ծաղեգն էլ ուրանց հանդին փսնում ա, ախճիգն ու ծաղեգը ամեն օր ուրուր նհետ խաղ ըն անում, ուրուր սիրում:

Ծաղկեն անումը մնամ ա Արևքուրիկ:

Կարդա՛ բարբառային տեքստը և փոխադրի՛ր գրական հայերենով: Փոխադրելու ընթացքում ի՞նչ դիտարկումներ արեցիր: 

Մի փոքրիկ աղջիկ հիվանդանում է, դուրս է գալիս և ձեռքով է անում․

— Ա’րև, ա’րև, հիվանդ եմ, իձ հետ խաղա

Արևն ասում է․

֊Փոքրիկ աղջիկ, ես շատ գործ ունեմ, չեմ կարող գալ, իմ փոքրիկ քույրիկին ուղարկում եմ, նրա հետ խաղա կլավանաս։

Արևը մի ծաղիկ է ուղարկում՝ դեղին, դեղնավարս։

Աղջիկն էլ չի թողնում գնա, նրա հետ խաղում է և լավանում։ Ծաղիկն էլ իրենց դաշտում բուսնում է, աղջիկն ու ծաղիկը ամեն օր իրար հետ խաղում էին, իրար սիրում։

Ծաղիկի անունը մնում է Արևաքույրիկ։

Դու արդեն գիտես, որ երկրագնդի վրա ամենաշատ ջուրը օվկիա­նոսներում և ծովերում է: Շատ ջուր կա նաև աղբյուրներում, գետերում, լճրում և ճահիճներում:
Երկրի մակերևույթին տեղացած անձրևի կամ հալած ձյան ջրերի մի մասը գոլորշիանում է, իսկ մյուս մասը’ ներծծվում հողի մեջ և շարժվում են դեպի գետնի խորքերը այնքան ժամանակ, քանի դեռ չի հանդիպել կավի կամ այլ ապարաշերտերի, որոնց միջով ջուրը չի թափանցում: Այստեղ ջրերը կուտակվում են, ապա հոսում տեղանքի թեքության ուղղությամբ:

Continue reading “Աղբյուր, գետ, լիճ”