ՌՈՒԲԵՆ ՇԱՀՎԵՐԴՅԱՆ

Կազմի՛ր բառեր՝ լրացնելով բաց թողնված վանկերը։

-բույր, -վիվ, -ճառ, -բակ, -թակ, -տակ, -դեհ, -թեռ, -ղուկ, -րոն, -ծուն։

Համ-բույր, հո-վիվ, օ-ճառ, բամ-բակ, թու-թակ, հըր-դեհ, թի-թեռ, հե-ղուկ, կիտ-րոն, մա-ծուն:

Continue reading “Մայրենի. առաջադրանք 25.02.2021”

Է՜յ կանանչ ախպեր,
Է՜յ ճանանչ ախպեր,
Արի՜, քեզ հետ բե՛ր
Արևի շողեր.

Բեր անուշահոտ
Ծիլ, ծաղիկ ու խոտ,
Կարկաչուն վըտակ,
Երկինք կապուտակ,
Խատուտիկ հավքեր,

Զրընգան երգեր,
Գառների մայուն,
Խաղ, ուրախություն․
Է՜յ կանանչ ախպեր,
Է՜յ ճանանչ ախպեր։

1907

---

Առաջադրանքներ

Continue reading “ԿԱՆԱՆՉ ԱԽՊԵՐ”

Առաջադրանք՝

Սիրելի սովորողներ, ցույց տվեք կոտորակներ թեմայի  կիրառությունը կենցաղում։

(Խոհանցում)Ձեր ընտանիքի անդամների հետ միասին պատրաստեք կլոր կամ ուղղանկյունաձև գաթա, հաց, կամ պիցցա և դրա վրա բացատրեք կոտորակները։

Սկզբում ես կներկայացեմ, թե ինչպես եմ պատրաստում խնձորով թխվածք՝

Իսկ այստեղ ես արդեն կներկայացեմ կոտորակներով իմ խդիրները՝

Երկու ախպեր են լինում․ մինը՝ խելոք, մյուսը` հիմար։ Խելոք ախպերը միշտ բանեցնում ու չարչարում է հիմարին։ Էնքան չարչարում է, որ հիմարը հուսահատվում է, մի օր էլ կանգնում է, թե՝

— Ախպե՛ր, էլ չեմ ուզում քեզ հետ կենամ, բաժանվում եմ, իմ բաժինը տուր, գնամ ջոկ ապրեմ։

Continue reading “Խելոքն ու հիմարը”

Երկրագունդը բոլոր կողմերից շրջապատված է օդի հաստ շերտով: Օդը կարծես Երկրի հագուստը լինի:

Continue reading “Երկրի օդային հագուստը, անպայման դիտեք տեսանյութը վերջում :)”

Այս խնդիրներով ես նաև կազմել եմ ֆլեշմոբ, այս հղումով կարող եք այն տեսնել https://forms.gle/GP9XKE9ujJ3UZzdJA

1. Պոչատ աղվեսի մարմինը 80 սմ է, իսկ պոչը նրա մարմնի 1/2-րդ մասն է: Որքա՞ն սմ է աղվեսի փոչը:
   • 80:2=40
2. Անխելք մարդու ուղեղը 10 գրամ է: Մյուս տարի անխելք մարդու ուղեղը 10 գրամով ավելացավ: 8 տարի անց որքանո՞վ կմեծանա անխելք մարդու ուղեղը, եթե համարենք, որ ամեն տարի նույնչափ է աճում ուղեղը:
   • 10+10=20
   • 8×10=80
   • 80+20=100
3. Ձախորդ Փանոցը մի զարկից սպանեց 40 հատ ճանճ, երկրորդ զարկից սպանեց այդ քանակի 1/2 մասը, իսկ երրորդ զարկից սպանեց երկրորդ զարկի ժամանակ սպանած ճանճերի 1/4 մասը: Քանի ճանճ սպանեց Ձախորդ Փանոսը երեք զարկում միասին:
   • 40:2=20
   • 20:4=5
   • 40+20+5=65
4. Սուտլիկ որսկանը որսաց 20 բադ, Հադին՝ այդ բադերի քանակի 1/2 մասը,Հյուդին ՝ նույն քանակի 1/5 մասը, Չատին՝ 1/4 մասը, Մատին` 1/10 մասը: Քանի՞ բադ որսացին բոլոր որսորդները միասին:
   • 20:2=10
   • 20:5=4
   • 20:4=5
   • 20:10=2
   • 20+10+4+5+2=41
5. Խելացի և հիմար եղբայրները միասին ունեին 40 ոչխար: Խելացի եղբորը բաժին ընկավ ոչխարների 3/4-րդ մասը: Քանի՞ ոչխար բաժին ընկավ հիմար եղբորը:
   • 40:4×3=30
   • 40-30=10
6. Աղվեսը ջրաղացից մինչև թագավորի պալատ ոտքով հասնում է 30 րոպեում, իսկ ձիով այդ նույն ճանապարհը կարելի է անցնել 3 անգամ ավելի արագ: Որքա՞ն ժամանկում Չախչախ թագավորը կանցնի այդ ճանապարհը ձիով:
   • 30:3=10

 Հնում, մարդիկ չկարողանալով բացատրել բնության երևույթները, օրինակ՝ կայծակը, անձրևը, երկրաշարժը, սկսել են դրանք մարմնավորել, վերագրել աստվածությունների, յուրաքանչյուր տարերքի համար մի աստված են ունեցել: Աստվածները գերբնական հատկություններով օժտված, հույզեր, ապրումներ, մտածողություն ունեցող, կատարյալ և մարդակերպ էակներ են, որոնցից յուրաքանչյուրը խորհրդանշում է բնության ու հասարակության առանձին երևույթներ:  Կառուցվել են տաճարներ, կանգնեցվել նրանց արձանները, մատուցվել զոհեր, կազմակերպվել հատուկ տոնախմբություններ:Հեթանոս հայերն աստվածներին նվիրել են հատուկ տոներ, նրանց համար կառուցել տաճարներ, զոհաբերել կենդանիներ: Հայկական դիցարանում, բացի անձնավորված մարդակերպ աստվածներից, հիշատակվում են զանազան մտացածին էակներ, հրեշներ (վիշապներ) և չար ու բարի ոգիներ (Արալեզ, Հավերժահարս, Քաջք,  և այլն): Դիցաբանություն են նաև «Տիգրան և Աժդահակ», «Արտաշես և Արտավազդ» հայկական առասպելները, «Սասնա ծռեր» էպոսը և այլն: Առասպելը չափազանցված զրույց է. և՜ պատմողը, և՜ ունկնդիրն այն ընկալում են որպես արժանահավատ-իրական պատմություն և փոխանցում բանավոր: 

Առասպելներում արտացոլված են բարու և չարի, հերոսության և վախկոտության, արդարության և անհավատարմության մասին մարդկանց պատկերացումները: «Առասպել» արտահայտությունը առօրյայում օգտագործվում է անհավանական, մտացածին իմաստով:

Հարցեր և առաջադրանքներ/պատասխանել գրավոր/

1. Ի՞նչ հասկացանք դիցաբանությունից, ի՞նչ է առասպելը, իրակա՞ն է, թե՝ հորինովի: Դիցաբանությունը հայ ժողովրդի նախաքրիստոնեական շրջանում տարածված հավատալիքներն են։ Չկարողաաով բացատրել բնության երևույթները, օրինակ՝ կայծակը, անձրևը, երկրաշարժը, սկսել են դրանք մարմնավորել, վերագրել աստվածությունների, յուրաքանչյուր տարերքի համար մի աստված են ունեցել:

• Ո՞վքեր էին առասպելի հերոսները
  • Առասպելի հերոսները դա ժողովիկողմից սերնդ սոնդ փոխացվող չափազանցված զրույցների հերոսներն են, ում մարդիկ օժտել էին որոշ չափազանցած հատկություններով, որոնք արտահայտում էին չարի և բարու, արդարության և անհավատարմույան մասին մարդկանց պատկերացումները:
• Ի՞նչ հայկական առասպելներ ու առասպելական հերոսներ գիտենք/նշել անուններ միայն,/
  • Սասունցի Դավիթ, «Հայկ և Բել», «Արա Գեղեցիկ և Շամիրամ», «Վահագնի ծնունդը», «Տորք Անգեղ»
• Գիտե՞նք որևէ առասպել, որը կարող ենք ներկայացնել/բանավոր/
  •  Հայկ և Բել
• Ի՞նչ հեթանոսական տաճար/ներ/ գիտեք Հայաստանում:
  • Գառնու տաճարը

Բարեկենդան բառացի նշանակում է կենդանություն, բարի կյանք: Բարեկենդան բառը կազմված է բարի և կենդանություն բառերից, գրաբարում/հին հայրենեում/ նշանակել է ուրախություն:

Տոնը կապ է ունեցել գարնան սկսվելու հետ: Եվ պատահական չէին զվարճությունները, որոնք արթնացող բնությանը ուրախ դիմավորելու, մարդկանց վերակենդանացնելու խորհուրդ ունեին: Ու մարդիկ մաղթում էին միմյանց` բարի կենդանություն: Տոնին պատրաստվում և մասնակցում էին բոլորը` մեծ, թե փոքր: Երկու- երեք օր առաջ կանայք և տղամարդիկ դադարում էին աշխատել , զանազան խաղեր էին խաղում, զվարճանում երեխաների պես: Հավաքվում էին մեծ ու փոքր, մի կողմ էին դրվում պետական կամ եկեղեցական օրենքները, ամեն մարդ առանց քաշվելու ասում էր իր խոսքը: : Բարեկենդանի երեկոն բարեկամներն ու հարազատները միասին էին անցկացնում: Կուշտ ուտում էին ու խմում, քանզի առջևում յոթշաբաթյա պասն էր: Ամենավերջում ուտում էին ձու` բերանը կողպելու համար, որպեսզի Զատիկին դարձյալ ձվով այն բանան։Բուն Բարեկենդանի նախորդ օրը՝ շաբաթ երեկոյան, ժամերգության ընթացքում եկեղեցու խորանի վարագույրը քաշվում է, խորանը ծածկվում է և այսպես շարունակվում է քառասունօրյա պասի ընթացքում: Պասի ժամանակ մատուցվում է փակ պատարագ. ամուսնություններ տեղի չեն ունենում, արգելվում է մատաղ անել, մինչ թույլատրվում է մկրտություն և նշանդրեք կատարել:Բարեկենդանը այնքան սիրված, ժողովրդական, սպասված տոն էր, որ հայ ժողովրդի կողմից այն ընկալվել է որպես ամենաազգային (հայոց ազգի օրեր), ինչպես նաև ամենաերջանկաբեր տոնը, խրախճանք, ճոխ և առատ ուտելիքներ վայելելու օր:

Կերպարանափոխված կամ դիմակավորված խմբերով զվարճախաղերը և թատերական ներկայացումները Բարեկենդանի առավել սիրված հանդիսություններն էին: Դրանց մասնակցում էին թե երեխաները, թե մեծահասակները:

Արտաքինը պիտի հնարավորին չափ ծիծաղաշարժ լիներ, դեմքերին դնում էին ծիծաղելի դիմակներ կամ մուր, ալյուր քսում, ածուխով ներկում: Երեխաները տեսարան էին ներկայացնում գյուղի կյանքից կամ խաղում էին որևէ սրամիտ սյուժե:

Զվարճախաղերից առավել  տարածված էին վեգը,  ընկուզախաղերը և Ճոճախաղերը: Երեխաները գետնին փոքրիկ փոսեր են փորում, ապա հերթով մեկը մյուսի հետևից ընկույզը գլորում այնպես, որ առանց նշանակված գծից շեղվելու ընկույզն ընկներ մի փոսի մեջ: Հաջողվածը բոլոր գլորած ընկույզները յուրացնում էր:

Բարեկենդանի խոհանոց

Բարեկենդանին նախապատվությունը տրվում է մսեղենի,կաթնեղենի առատությանը: Տավարի, ոչխարի և թռչնեղենի մսից պատրաստում էին զանազան ճաշատեսակներ: Առաջին օրերին պատրաստում էին մեծ քանակությամբ գաթա ու հալվա: Երեկոյան ուտում էին կաթնապուր, մածուն, խաշած ձու:

Աղբյուր՝ Նունե Մովսիսյանի բլոգ